Onze kinderen vandaag, het zijn de bourgondiërs van morgen. Maar hoe voed je je kind in hemelsnaam gezond (op) als broccoli ‘jakkes’ is, bloemkool ‘ieuw’ en het scherm mateloos boeiend? Het voelt voor veel ouders als een uitdaging.

Maar er is hoop: ‘Er zijn kleine dingen die helpen’, vertelt Maarten Vansteenkiste ons. Hij is motivatie- en ontwikkelingspsycholoog aan de UGent. We gieten zijn tips in een ABC.

A: kinderen baas, of toch een beetje

A staat voor autonomie. Oftewel je kinderen laten kiezen. ‘Zeker bij jonge kinderen hebben we de neiging om veel in hun plaats te doen en bijvoorbeeld zelf eten op hun bord te scheppen. Uit onderzoek blijkt nochtans - werkelijk waar - dat de kans dat kinderen groenten eten veel groter is als ze zelf mogen kiezen hoeveel er op hun bord komt’, zegt Maarten Vansteenkiste. ‘Je kunt bijvoorbeeld een grote en een kleine lepel op tafel leggen. En je kinderen zeggen dat het de bedoeling is dat ze van alles iets nemen. Hoeveel en met welke lepel, dat mogen ze kiezen’, tipt hij.

Allemaal goed en wel, maar geef je die rakkertjes zo toch niet veel macht in handen, letterlijk en figuurlijk? ‘Het werkt beter dan kinderen dwingen om iets te eten’, reageert Laura Vandeweghe, senior stafmedewerker gezonde voeding bij het Vlaams Instituut Gezond Leven. ‘Anders creëer je stress en bereik je net het omgekeerde.’ Al hoef je de kinderen ook niet alles zelf te laten beslissen. ‘Als ouder blijf je bepalen wat, wanneer en hoe er wordt gegeten’, zegt ze. ‘Jij stelt dat er per dag drie hoofdmaaltijden zijn en drie gezonde tussendoortjes. Ook die plan je het best op vaste momenten in, zodat je kinderen niet de hele dag door lopen te knabbelen en dan tijdens de maaltijden geen honger meer hebben. Jij neemt ook het voortouw om aan tafel te eten, zonder tablet of televisie. Zodat je kinderen niet afgeleid zijn en hun honger- en verzadigingssignalen goed opmerken. En jij kiest wat de pot schaft, al dan niet met inspraak van je kinderen.’   

‍

{{tip}}

B: geduld en geloof

Die inspraak brengt ons naadloos bij de volgende letter: de B van betrokkenheid. ‘Als je je kinderen mee betrekt in keuzes, stijgt de kans dat ze die volhouden, ook als je er als ouder niet bij bent. Denk aan het stuk fruit dat ze kiezen om mee naar school te nemen’, legt Maarten Vansteenkiste uit. ‘Je kunt hen ook in de supermarkt al betrekken bij het avondmaal. Jij bepaalt dan een minimumvereiste, zoals het feit dat er vis op tafel komt, zij kunnen dan mee beslissen welke vis het precies wordt. Daarna kunnen ze ook mee in de keuken experimenteren en proeven.’

‘Gezellige, ontspannen sfeer: de beste manier om je kinderen nieuwe dingen te laten proeven’

- Laura Vandeweghe, senior stafmedewerker gezonde voeding, Vlaams Instituut Gezond Leven

‍

Maak er trouwens ook gerust de B van bindmiddel van, het spul waarmee je ervoor zorgt dat ook de spreekwoordelijke mayonaise pakt aan tafel. ‘Ouders gaan vaak stressen rond het eetmoment omdat ze bang zijn dat hun kinderen niet de juiste voedingsstoffen zullen binnenkrijgen. Nergens voor nodig’, sust Laura Vandeweghe. ‘Je moet als ouder geduld hebben en geloven dat die gezonde eetgewoontes nog wel zullen volgen. Probeer het eetmoment vooral ontspannen te houden. Het hoeft ook geen uren te duren. Met kleine kinderen mag je al blij zijn als ze eens tien minuten blijven zitten. Zolang het in die tien minuten maar gezellig is. Gezelligheid is het beste bindmiddel om je kinderen nieuwe ingrediënten te laten proeven.’  

‍

Al mag je het ook gerust iets sluwer aanpakken. ‘Presenteer de gerechten op een leuke manier, door er bijvoorbeeld een gezichtje van te maken. Geen tijd voor? Snijd een boterham dan al eens diagonaal in plaats van recht doormidden. Dat is vaak al speciaal genoeg om aan te zetten tot eten’, weet Laura Vandeweghe. En het kan nog slinkser. Door groenten ongemerkt in gerechten te verwerken, bijvoorbeeld. ‘Voor jonge kinderen is dat een ideale manier om hen aan een smaak te laten wennen. Bij oudere kinderen kan het wel gevoeliger liggen. Zij kunnen zich bedrogen voelen als ze achteraf merken dat je probeerde om hen te bedotten.’   

C: stapje voor stapje, hapje voor hapje

We boeken vooruitgang en dat is nu precies waar de letter C om draait: competentie, het gevoel dat je iets tot een goed einde kunt brengen. ‘Ook daarom is het zo belangrijk dat je kind zelf beslist hoe vol het zijn bord schept’, zegt Maarten Vansteenkiste. ‘De kans dat er veel op het bord blijft liggen, wordt op die manier kleiner. Waardoor je kind zich geslaagd voelt, want het is gelukt om alles op te eten.’

‘De kans dat kinderen groenten eten, is groter als ze zelf mogen kiezen hoeveel van die groenten op hun bord komt’

- Motivatie- en ontwikkelingspsycholoog Maarten Vansteenkiste (UGent)

‍

Dat is misschien wel buiten de hele kieskeurige etertjes (ja, etertjes, vooralsnog geen ettertjes) gerekend, maar ook hen kun je laten zegevieren aan tafel. ‘Deel het proeven daarvoor op in hele kleine stapjes’, adviseert Laura Vandeweghe. ‘Mag een voedingsmiddel eerst gewoon al even op het bord liggen? Applaus! Kan je kind het tijdens een volgende maaltijd ook aanraken? Opnieuw applaus! Durft je kind het bij een andere maaltijd eens in de mond te nemen, nog zonder het door te slikken? Desnoods door het daarna meteen uit te spuwen? Ook weer applaus, want ook dat telt als een proefbeurt.’  

Zo heb je er volgens Laura Vandeweghe tien tot vijftien nodig voor een kind went aan een nieuwe smaak. ‘Ja, dat is een behoorlijk lang proces’, beseft ze, ‘maar houd vol en blijf alles aanbieden. Weet je dat je kind de broccoli niet zal opeten, leg die dan toch even op het bord naast een andere groente waarvan je weet dat die wel vlot binnengaat. Zo krijgt je kind de nodige vitaminen binnen en kan het toch weer wennen aan broccoli.’

En ondertussen: chapeau voor al je geduld, beste ouder.