Net stevig gaan joggen? Met de fietsvrienden langs het jaagpad gaan rijden? Of een leuke padelmatch achter de rug? Dan lonken op veel locaties - en misschien ook wel thuis in de kast - de bieren, borrelnootjes en zakjes chips. Sommige sportkantines gaan next level en verleiden ons met een schotel warm gemengd (niet zonder potje mosterd en ketchup natuurlijk). En zeg nu zelf, dat heb je toch verdiend na zo’n inspanning? Sporza-gezicht Bert De Backer vertelt ons hoe hij ‘den après-sport’ aanpakt als nieuwe levensgenieter.  

‍

‍Vind de juiste smaak

‘Wil je een pintje drinken?’, begint Bert. ‘Check zeker ook de alcoholvrije bieropties. Op de meeste plaatsen staan er tegenwoordig meerdere op de kaart. Misschien denk je dat dat niet hetzelfde is, of niet hetzelfde smaakt. Wel, vroeger misschien wel, maar vandaag is dat gelukkig anders! Veel alcoholvrije bieren en andere dranken zijn vandaag echt de moeite. Probeer ze eens uit, thuis of op café, en vind je favorieten. In een goed glas hoeft dus niet altijd alcohol te zitten.’

Het mag 'af' zijn

Voor Bert gaat het niet alleen om de drank, maar ook om de sfeer. ‘Drink je graag uit een blik, een flesje, of toch liever een glas? Kies dan voor het juiste. Want het juiste drankje in het juiste glas drinken? Dat maakt het af. Met het inschenken onder vrienden als gezellig ritueel. Ziet zo’n glaasje cava op het terras er feestelijk uit? Een home made ice tea, pittige gemberdrank of mocktail evenzeer, als ze in het juiste glas en misschien wel met ijsblokjes en een schijfje limoen opgediend worden!’

En als jij bij je thuis je medesporters ontvangt, zorg ervoor dat je naast chips en borrelnootjes ook gezonde snacks als wortelstaafjes, komkommer, snoeptomaatjes, eventueel met hummus als dip in huis hebt.’

Kleine glaasjes

Om je recuperatie na het sporten te stimuleren, helpt het om de eerste twee uur geen alcohol te drinken. Schenk je toch liever iets alcoholhoudend als je iemand over de vloer hebt, gebruik dan eens kleine glaasjes. ‘Ik heb thuis zo’n proefglaasjes staan. Als je dan samen iets wilt drinken, hoef je niet direct een volledige pint of groot glas wijn te drinken.’

Om je recuperatie na het sporten te stimuleren, helpt het om de eerste twee uur geen alcohol te drinken.

Trouwens, als je bijvoorbeeld halve pintjes drinkt, blijft de beleving overeind, terwijl je niet te veel alcohol op hebt. ‘Van sommige bieren drinken velen er liever “twee”, omdat ge op één been niet kunt staan hé, bijvoorbeeld twee tripels. Wel, schenk dan een half glas per keer in. Als je dan bewust aan dat halve glaasje nipt, doe je er toch minstens even lang over als bij een vol glas. Je geniet meer van de momenten en de gesprekken. En uiteindelijk drink je maar de helft zoveel alcohol.’

‍Santé!

Wat je beweegredenen ook zijn, met deze tips kun je ook je kinderen er zeker en vast van overtuigen. En een retro soundtrack, die krijg je er gratis bij!

De zon schijnt, er is geen reden, met rotweer en met harde wind, te gaan fietsen met dat kind

Een makkelijke, snelle en goedkope manier om je kindertjes aan het bewegen te krijgen zonder dat ze er zelf veel erg in hebben? Jullie verplaatsingen eens onder de loep nemen. Dat lekkers bij de bakker? Dat halen jullie vanaf nu te voet. Die ochtendlijke rit richting schoolpoort? Die leggen jullie al trappend af. Zo haal je meteen ook zelf een frisse neus en tikt ook jouw bewegingsteller mee aan. Win-win! ‘Je zou kunnen denken dat verplaatsingen daardoor meer tijd kosten, maar dat hoeft niet zo te zijn’, vult Luc Lipkens, stafmedewerker bewegen bij het Vlaams Instituut Gezond Leven, aan. ‘Je hoeft later die dag of week immers minder andere beweegmomenten in te plannen.’

Oh, hop on the bus, Gus, don’t need to discuss much

Al is dat misschien wel gerekend buiten de minutenlange motivatiespeeches die soms nodig zijn om je kroost te overtuigen van die extra beweging. ‘Want iedereen neemt de bus en ik moet altijd met de fiets. En het regent.’ En was er geen Nederlandse artiest die ooit zong dat er met rotweer en harde wind geen reden was om te gaan fietsen met dat kind? Daar sta je dan. ‘Dan kun je alternatieven voorstellen’, adviseert motivatie- en ontwikkelingspsycholoog Maarten Vansteenkiste (UGent). ‘Samen de bus nemen, kan de verbondenheid met vrienden deugd doen. Je kunt je kind daar dus gerust in volgen en aangeven dat bewegen dan op een andere manier kan. Bijvoorbeeld in een sportclub.’

Als-ie maar geen voetballer wordt

Want jij wilde zelf liever een tennisser worden? Weet dat het nooit te laat is. Voor jou dan toch. Voor je kinderen geldt dat jouw sportdromen even retro zijn als onze soundtrack. ‘Toch is het des mensen om onvervulde dromen op onze kinderen te projecteren’, beseft Maarten Vansteenkiste. ‘Alleen heeft het weinig zin om je kinderen in te fluisteren welke vorm van beweging ze moeten kiezen. De kans is groot dat ze daardoor te veel druk voelen, afhaken en net nog minder gaan bewegen.’ Als-ie dus maar wordt waar-ie zin in heeft en er plezier aan beleeft. De rest volgt dan wel.

Fun, Fun, Fun

Als het gaat over kinderen in beweging brengen, zet je best in op ‘plezier, plezier, plezier’. ‘Het zal bij hen niet veel indruk maken als je vertelt hoe belangrijk beweging is voor hun gezondheid. Je moet ook in het achterhoofd houden dat je moet strijden tegen de aantrekkingskracht van het scherm, dus dat je maar beter komt aanzetten met iets dat je kind echt leuk vindt’, stelt Luc Lipkens. Gelukkig is het gamma om uit te plukken meer dan ruim, gaande van tikkertje spelen of een balletje trappen in de tuin, over samen dansen in de keuken of klimmen in de speeltuin, tot het organiseren van een heuse huiskermis waarbij je nageslacht ringen kan werpen of blikken kan omver gooien.

In da Club

Ook een wekelijkse speeldate bij een sportclub is een fijne optie. ‘Zeker daar is het belangrijk dat kinderen het gevoel hebben dat ze zich kunnen amuseren. Het is een belangrijke drijfveer om hun beweegengagement vol te houden’, legt Maarten Vansteenkiste uit. ‘Welke sport je als kind leuk vindt, dat ontdek je niet altijd op één-twee-drie. Onze dochter is in de derde kleuterklas beginnen voetballen en doet dat nog steeds. Onze zoon heeft van vijf of zes verschillende sporten geproefd voor hij vond wat hem het meest lag. Het is dus niet noodzakelijk of zelfs logisch om je kinderen in te schrijven voor een bepaalde sport en daarna jarenlang aan die keuze vast te houden. Laat hen gerust verschillende sporten testen.’

Hey, how ya doin’?

Geen betere manier om erachter te komen of een position switch aan de orde is dan even in te checken bij je bloedjes. ‘Bevraag de beweeginteresses van je kind elk jaar, en probeer dan die interesses te volgen. Het is de makkelijkste manier om hen gemotiveerd te houden’, aldus Maarten Vansteenkiste.

Try Again

Hoe voorkom je dat je kind een sporthopper wordt, die de ene vorm van bewegen snel weer inruilt voor een andere, of die gewoon stopt lang voor de finish in zicht is? ‘Om dat te vermijden, zijn proeflessen of kampjes ideaal’, vindt Maarten Vansteenkiste. ‘Zo kunnen kinderen al eens proeven van een sport voor je hen voor langere tijd inschrijft. Daarna kun je afspreken dat je kind wel het sportjaar afwerkt. Zodat jij niet voor niets het inschrijvingsgeld betaalt.’

The Joker

En daarmee is het arsenaal aan opties nog lang niet uitgeput. Maarten Vansteenkiste: ‘Je kunt bijvoorbeeld ook een joker uitreiken. Die mag je kind pakweg één keer per maand gebruiken om een training over te slaan. Zo krijg je als ouder ook meer inzicht in wanneer en waarom een kind liever niet beweegt. Dan kun je makkelijker het gesprek aangaan en bijsturen.’

Money, Money, Money

Zolang je voor dat bijsturen je portefeuille maar niet opentrekt. Of het vandaag nog vaak gebeurt, weet Luc Lipkens niet zeker, maar hij hoorde wel al over ouders die hun sportertjes betalen per gemaakt doelpunt of geslaagde wedstrijd. Het is volgens hem de snelste manier om de intrinsieke motivatie van je sportende kinderen onderuit te halen. Weg met ABBA dus. Of toch alvast in deze soundtrack.

Love's Not a Competition

Of je er nu voor betaalt of niet, de liefde voor beweging geef je sowieso niet altijd door door de competitiedrang aan te wakkeren. ‘Niet iedereen is even vaardig in elke vorm van bewegen, niet iedereen heeft dus zin in wedstrijden’, merkt Luc Lipkens op. ‘Je legt er dus best niet te veel nadruk op. Anders verdwijnt de zin om te sporten soms snel.’

I Like Birds

‘Bewegen hoeft bovendien geen synoniem te zijn voor sporten’, stipt Luc Lipkens nog aan. ‘Misschien zijn je kinderen wel meer geïnteresseerd in de natuur. Waarom dan niet met hen gaan vogelspotten? Of samen groenten telen?’ Dan heb je hen in één klap ook bij de volgende maaltijd betrokken. En dat kan de activiteit aan de eettafel dan weer een pak vlotter laten verlopen.

Is het te vroeg voor een eerste stap?

Misschien is het nog te vroeg voor die echte eerste stap, maar dat betekent niet dat je jonkie nog niet toe is aan beweging. (Eerste zin bij keuze voor tussentitel 2: Het is trouwens nooit te vroeg om je kind te verleiden om te bewegen. ) ‘Ook bij baby’s kun je beweging al stimuleren, zeker zodra ze kunnen rollen, grijpen en kruipen’, verzekert Luc Lipkens. ‘Leg je baby bijvoorbeeld even op de buik om de nek- en rugspieren te versterken’, tipt hij. ‘En bied daarna stilaan andere leuke activiteiten en speelgoed aan, waarnaar ze kunnen grijpen, wiebelen, schuiven …’

(Nee, Pommelien Thijs en haar oeuvre zijn nog niet retro, maar geef toe dat ze alles in zich hebben om onvergetelijk te worden.)

I like to move it, move it. You like to … Move it

Zo, de kinderen zijn bij deze in gang geschoten. Jij kunt nu dus rustig achterover leunen en lekker wegzakken. Euh … Niets van! Of dacht je echt dat jouw afstammelingen de uitzondering zijn die niet graag het goede voorbeeld volgen? ‘Een van de belangrijkste bepalers voor fysiek actieve kinderen zijn fysiek actieve ouders. Hun voorbeeldrol is niet te onderschatten’, besluit Luc Lipkens. Geen zorgen, bewegen kan ook eenvoudig én leuk zijn - probeer het zelf.

‍

{{tip}}

Als je je risico op kanker (en andere gezondheidsproblemen) als gevolg van alcohol wil beperken, eigenlijk niet. ‘Alcoholmisbruik schaadt de gezondheid’, lezen we onderaan in reclamespots voor alcoholbieren of sterke dranken. Dat klopt. Alleen begint het niet pas bij 'misbruik'. De volledige (en misschien ongezellige) waarheid is: ook alcohol-gebruik schaadt de gezondheid.

Wat zegt de wetenschap over alcohol?

Heel duidelijk, dat er geen veilige ondergrens is voor het drinken van alcohol, als we spreken over gezondheid. Ook je risico op kanker stijgt vanaf het eerste glas en dus niet pas als je een doorwinterde tooghanger bent. De Wereldgezondheidsorganisatie bevestigt dat in haar advies van januari 2023 op basis van de recentste wetenschappelijke inzichten. Net als de Hoge Gezondheidsraad van België in haar advies van maart 2024.

Van waar komen de 10 glazen dan?

Waar komen dan de 10 standaardglazen uit de Belgische alcoholrichtlijn vandaan? Om te beginnen stelt de richtlijn dat alcohol een schadelijke stof is waarvan géén veilige hoeveelheid bestaat. ‘Wil je geen risico lopen? Dan drink je het best geen alcohol.’

‘Als je tóch alcohol wil drinken, drink je het best niet meer dan 10 standaardglazen per week’, zo luidt het. Voorts aangeraden: je aantal glazen per dag beperken - dus geen 10 glazen op vrijdag in een verder nuchtere week - en liefst een aantal dagen per week helemaal niets drinken. De alcoholrichtlijn geldt voor gezonde mensen vanaf 18. Jongeren onder de 18 worden expliciet aanbevolen om géén alcohol te drinken. Idem voor wie zwanger wil worden, zwanger is of wie borstvoeding geeft.

De Belgische alcoholrichtlijn is een compromis tussen wat sociaal aanvaard is en de wetenschappelijke norm.

Als je kijkt naar hoe alcohol deel is van onze samenleving, cultuur en sociale routines – slechts 37 % van de Vlaamse volwassenen drinkt (bijna) nooit alcohol – dan begrijp je dat de Belgische alcoholrichtlijn een compromis is. Tussen de wetenschappelijke norm en wat sociaal aanvaard is.

Ander land, andere alcoholrichtlijn

Dat merk je ook wanneer over de grenzen heen kijkt. De adviezen rond alcohol verschillen van land tot land. Nederland adviseert om niet te drinken of maximaal 1 glas per dag. De Canadese richtlijn is het strengst: niet meer dan 2 glazen per week.

{{tip}}

‍

Tot 2,5 standaardglazen in 1 glas bier

Voor de volledigheid: wat is eigenlijk zo’n standaardglas? In de Belgische richtlijn bevat een standaardglas alcohol 10 g of 12,7 ml pure alcohol. Een gewoon pilsje van 25 cl is zo’n standaardglas. Een zwaar bier van 33 cl brengt je - door het hogere alcoholpercentage én grotere volume - al gauw tussen de 1,7 en 2,5 standaardglazen met één consumptie.  

Een standaardglas wijn dan? Dat is 10 cl. De 6 glazen die we dus gewend zijn uit een wijnfles te halen, zijn eigenlijk 7,5 standaardglazen. Bij sterke drank kom je met 3,5 cl aan een standaardglas.

‍

Conclusie

Gezond bezig als je minder dan 10 glazen per week drinkt? Dat is niet waar.

Als je je risico op kanker (en andere gezondheidsproblemen) als gevolg van alcohol volledig wil beperken, dan drink je beter geen of zo weinig mogelijk alcohol.

Hoe pakken nieuwe levensgenieters het zoals aan? Vandaag laten we Christel aan het woord. Tijdens haar studentenjaren ging ze nog iedere dag op café. Vandaag doet ze het helemaal anders. Bewuster. 'Hoe minder ik drink, hoe minder ik het nog wil.'

‍Eerst en vooral: wat betekent van het leven genieten voor jou?

Christel: 'Dat kan van alles zijn. Sporten, tijd doorbrengen met mijn gezin en familie, met de hond gaan wandelen in het fort, terrasje in de zomerbar. Gisteren zijn we toevallig nog naar de wellness geweest. Die gsm eens weg leggen en niet naar de klok kijken. Dat doet altijd deugd. De volgende afspraak is al vastgelegd! Dan maken we er meteen een weekendje van. Dat wordt de perfecte mix: een dag fietsen in Limburg en een dag in de wellness. Mijn dochter luistert mee en kijkt alsof ze zeker mee wil. Zij wist er nog niet van (lacht).'

Ben je ook een níeuwe levensgenieter?

Christel: 'Onbewust al een tijdje, denk ik. Tof initiatief trouwens, luchtig en haalbaar, dat helpt. Want preventie is misschien niet zo hip, maar wel belangrijk. Het wordt onderschat als je het grote plaatje bekijkt.'

'Het luchtig en haalbaar houden, dat werkt'

- Christel van Gastel

De Nieuwe Levensgenieter wil onder andere aandacht vestigen op alcohol. Hoe ga jij daarmee om?

Christel: 'Ik wil mezelf geen limieten opleggen. Regeltjes zoals een maand lang Tournée Minérale volgen of enkel alcohol in het weekend, zouden niet werken. Want als het dan eens niet lukt, voel ik mij schuldig. En wordt het een jojo van afwisselende periodes. Met of zonder succes. Niet motiverend. Dus gemiddeld drink ik nu ongeveer 1 glas per week, denk ik. Maar bij sommige gelegenheden zoals een trouwfeest is het meer.'

'Maar: ik denk er ondertussen wel véél meer bij na. Is het sop de kool waard? De kater, het slechte slapen, de moeizame dag nadien ...'

Ijzertekort

Christel: 'Het is niet zo dat ik per se minder wil drinken. Maar spontaan is dat toch gekanteld. Vroeger was ik vrij sportief. Na mijn zwangerschap was dat sowieso wat minder. Maar eigenlijk voelde ik mij tot twee jaar nadien vrij lamlendig, zonder dat ik het echt doorhad. En zonder dat ik echt ziek was.'

'Toen bleek dat ik al die tijd rondliep met een ijzertekort. Dan besefte ik: oei, ik ben twee jaar helemaal niet fit geweest. Enkele ijzerbaxters later, voelde ik mij véél beter. Dat fittere gevoel wil ik niet meer loslaten. Dus drink ik nu ook minder.'

'En hoe minder ik drink, hoe minder ik het nog wil. Want op den duur voel je dat ene glas ook veel harder natuurlijk. Dus het is een beetje een cirkel waar je vanzelf in geraakt.'

Minder drinken is nu meer aanvaard

En hoe ging het vóór die kanteling?

Christel: 'Toen ik studeerde, heb ik veel alcohol gedronken. Ik zat in een studentenvereniging. Wij gingen iedere avond met een hoop volk op stap. Dat hoorde er gewoon bij. Best stevig. Doe je dat nuchter, dan is het wellicht een heel andere ervaring. En misschien helemaal niet zo tof. Toen was het de tijd van mijn leven.'

'Ik heb nog heel veel contact met die vrienden van de studentenvereniging. Je ziet hoe verschillend ze omgaan met alcohol. Sommigen blijven drinken, anderen doen het veel minder. En er zijn er die het echt moesten verbannen. Omdat ze het er moeilijk mee hadden. Dat is zeker geen taboe. Iedereen gaat zijn eigen weg en ze zijn allemaal goed. Want zoals toen zal het nooit meer zijn. Minder drinken is nu veel meer aanvaard.'

'Ik drink enkel nog alcohol als ik er zelf zin in heb. Niet omdat mensen het aanbieden' 

- Christel van Gastel

'Soms ga je op café en bestelt iedereen een pintje. Als ik dan niet meedoe, voel ik mij de ongezellige. Alsof ik verantwoordelijk ben voor de sfeer, op basis van een glas alcohol. Dat is ook zo als er bij een etentje een fles opengaat. Er is dan toch soms een verwachting die je niet kan invullen. Dus ja, ik heb daar nog aan toegegeven. En dan had ik er spijt van natuurlijk.'

'Ik ben ondertussen wel gegroeid in neen zeggen. Want dat glas was niet voor mij, maar voor een ander. Dat is helemaal triestig. Ik weet nu: het ligt niet aan mij, maar aan de verwachtingen. En ik drink enkel iets als ik het zelf wil, niet omdat mensen het aanbieden.'

Eerder zei je: als je een glas wijn of cava wil drinken, doe je dat gewoon. Heb je andere guilty pleasures?

Christel: 'Een hamburger van op de markt! Zo een met ajuinen en saus. Mijn vriendin wordt daar gek van, vooral van het uur waarop ik er soms al voor ga (lacht). Als we om 10 uur ‘s ochtends over de zaterdagmarkt wandelen, is het soms al prijs.'

'Spreken over "alternatieven" of "vervangers" vind ik geen goed idee. Alsof je iets verliest'

- Christel van Gastel

‍Hoe laat je je dochter gezond opgroeien?

Christel: 'Fruitjes in de zetel, onze traditie na school. En ze eet met ons mee hé. Dus dat is al vrij gezond, denk ik. Uiteraard krijgt ze af en toe een ijsje of donut. Maar we hebben wel wat kleine, goede gewoontes. Als ik zelf pizza maak bijvoorbeeld, is het met volkoren deeg. Zelfde moeite, even lekker en toch iets voedzamer. Of als we spaghetti maken, vervang ik een deel van het vlees door linzen en rode bonen. En superveel groenten in de saus, zuinig met de kaas. We kopen standaard bruin brood. Sandwiches eerder als uitzondering. Maar we zijn geen vegetariërs of strikt met wat dan ook.'

'Hoe Aline later omgaat met alcohol, daar kan ik gezien mijn geschiedenis moeilijk hard tegenin gaan. Misschien werkt dat wel averechts. Ik wil haar vooral goed informeren en hoop dat ze dan de juiste beslissingen neemt. Al denk ik dat er wel echt een shift is bij jongere generaties. En meer keuze.'

Tot slot: wat is jouw ultieme tip voor wie minder wil drinken?

Christel: 'Ga eens naar een grotere drankenhandel en laat je verrassen door het groeiende alcoholvrije aanbod! En stop met te spreken over alternatieven of vervangers. Dan vind ik het eigenlijk al gedoemd om te mislukken. Alsof je iets tekortkomt, iets verliest. Is het eigenlijk belangrijk dat het smaakt zoals het origineel? Zeg gewoon wat je lekker vindt!'

Onze kinderen vandaag, het zijn de bourgondiërs van morgen. Maar hoe voed je je kind in hemelsnaam gezond (op) als broccoli ‘jakkes’ is, bloemkool ‘ieuw’ en het scherm mateloos boeiend? Het voelt voor veel ouders als een uitdaging.

Maar er is hoop: ‘Er zijn kleine dingen die helpen’, vertelt Maarten Vansteenkiste ons. Hij is motivatie- en ontwikkelingspsycholoog aan de UGent. We gieten zijn tips in een ABC.

A: kinderen baas, of toch een beetje

A staat voor autonomie. Oftewel je kinderen laten kiezen. ‘Zeker bij jonge kinderen hebben we de neiging om veel in hun plaats te doen en bijvoorbeeld zelf eten op hun bord te scheppen. Uit onderzoek blijkt nochtans - werkelijk waar - dat de kans dat kinderen groenten eten veel groter is als ze zelf mogen kiezen hoeveel er op hun bord komt’, zegt Maarten Vansteenkiste. ‘Je kunt bijvoorbeeld een grote en een kleine lepel op tafel leggen. En je kinderen zeggen dat het de bedoeling is dat ze van alles iets nemen. Hoeveel en met welke lepel, dat mogen ze kiezen’, tipt hij.

Allemaal goed en wel, maar geef je die rakkertjes zo toch niet veel macht in handen, letterlijk en figuurlijk? ‘Het werkt beter dan kinderen dwingen om iets te eten’, reageert Laura Vandeweghe, senior stafmedewerker gezonde voeding bij het Vlaams Instituut Gezond Leven. ‘Anders creëer je stress en bereik je net het omgekeerde.’ Al hoef je de kinderen ook niet alles zelf te laten beslissen. ‘Als ouder blijf je bepalen wat, wanneer en hoe er wordt gegeten’, zegt ze. ‘Jij stelt dat er per dag drie hoofdmaaltijden zijn en drie gezonde tussendoortjes. Ook die plan je het best op vaste momenten in, zodat je kinderen niet de hele dag door lopen te knabbelen en dan tijdens de maaltijden geen honger meer hebben. Jij neemt ook het voortouw om aan tafel te eten, zonder tablet of televisie. Zodat je kinderen niet afgeleid zijn en hun honger- en verzadigingssignalen goed opmerken. En jij kiest wat de pot schaft, al dan niet met inspraak van je kinderen.’   

‍

{{tip}}

B: geduld en geloof

Die inspraak brengt ons naadloos bij de volgende letter: de B van betrokkenheid. ‘Als je je kinderen mee betrekt in keuzes, stijgt de kans dat ze die volhouden, ook als je er als ouder niet bij bent. Denk aan het stuk fruit dat ze kiezen om mee naar school te nemen’, legt Maarten Vansteenkiste uit. ‘Je kunt hen ook in de supermarkt al betrekken bij het avondmaal. Jij bepaalt dan een minimumvereiste, zoals het feit dat er vis op tafel komt, zij kunnen dan mee beslissen welke vis het precies wordt. Daarna kunnen ze ook mee in de keuken experimenteren en proeven.’

‘Gezellige, ontspannen sfeer: de beste manier om je kinderen nieuwe dingen te laten proeven’

- Laura Vandeweghe, senior stafmedewerker gezonde voeding, Vlaams Instituut Gezond Leven

‍

Maak er trouwens ook gerust de B van bindmiddel van, het spul waarmee je ervoor zorgt dat ook de spreekwoordelijke mayonaise pakt aan tafel. ‘Ouders gaan vaak stressen rond het eetmoment omdat ze bang zijn dat hun kinderen niet de juiste voedingsstoffen zullen binnenkrijgen. Nergens voor nodig’, sust Laura Vandeweghe. ‘Je moet als ouder geduld hebben en geloven dat die gezonde eetgewoontes nog wel zullen volgen. Probeer het eetmoment vooral ontspannen te houden. Het hoeft ook geen uren te duren. Met kleine kinderen mag je al blij zijn als ze eens tien minuten blijven zitten. Zolang het in die tien minuten maar gezellig is. Gezelligheid is het beste bindmiddel om je kinderen nieuwe ingrediënten te laten proeven.’  

‍

Al mag je het ook gerust iets sluwer aanpakken. ‘Presenteer de gerechten op een leuke manier, door er bijvoorbeeld een gezichtje van te maken. Geen tijd voor? Snijd een boterham dan al eens diagonaal in plaats van recht doormidden. Dat is vaak al speciaal genoeg om aan te zetten tot eten’, weet Laura Vandeweghe. En het kan nog slinkser. Door groenten ongemerkt in gerechten te verwerken, bijvoorbeeld. ‘Voor jonge kinderen is dat een ideale manier om hen aan een smaak te laten wennen. Bij oudere kinderen kan het wel gevoeliger liggen. Zij kunnen zich bedrogen voelen als ze achteraf merken dat je probeerde om hen te bedotten.’   

C: stapje voor stapje, hapje voor hapje

We boeken vooruitgang en dat is nu precies waar de letter C om draait: competentie, het gevoel dat je iets tot een goed einde kunt brengen. ‘Ook daarom is het zo belangrijk dat je kind zelf beslist hoe vol het zijn bord schept’, zegt Maarten Vansteenkiste. ‘De kans dat er veel op het bord blijft liggen, wordt op die manier kleiner. Waardoor je kind zich geslaagd voelt, want het is gelukt om alles op te eten.’

‘De kans dat kinderen groenten eten, is groter als ze zelf mogen kiezen hoeveel van die groenten op hun bord komt’

- Motivatie- en ontwikkelingspsycholoog Maarten Vansteenkiste (UGent)

‍

Dat is misschien wel buiten de hele kieskeurige etertjes (ja, etertjes, vooralsnog geen ettertjes) gerekend, maar ook hen kun je laten zegevieren aan tafel. ‘Deel het proeven daarvoor op in hele kleine stapjes’, adviseert Laura Vandeweghe. ‘Mag een voedingsmiddel eerst gewoon al even op het bord liggen? Applaus! Kan je kind het tijdens een volgende maaltijd ook aanraken? Opnieuw applaus! Durft je kind het bij een andere maaltijd eens in de mond te nemen, nog zonder het door te slikken? Desnoods door het daarna meteen uit te spuwen? Ook weer applaus, want ook dat telt als een proefbeurt.’  

Zo heb je er volgens Laura Vandeweghe tien tot vijftien nodig voor een kind went aan een nieuwe smaak. ‘Ja, dat is een behoorlijk lang proces’, beseft ze, ‘maar houd vol en blijf alles aanbieden. Weet je dat je kind de broccoli niet zal opeten, leg die dan toch even op het bord naast een andere groente waarvan je weet dat die wel vlot binnengaat. Zo krijgt je kind de nodige vitaminen binnen en kan het toch weer wennen aan broccoli.’

En ondertussen: chapeau voor al je geduld, beste ouder.

‍

Wat een bezige bij, die Karine Claassen. Een van de rijzende televisiemakers bij VRT. Niet bang om moeilijke onderwerpen aan te pakken. Niet in haar tv-programma’s en ook niet hier. En dan ook nog eens een jonge mama, die dus niet snel ‘ja’ zegt als iemand haar vraagt om nog wat meer tijd op te offeren voor een goed doel. Tenzij voor De Nieuwe Levensgenieter. Waarom trekt ze maar al te graag deze beweging mee op gang?

‘Omdat jullie de ballen hebben om voluit te gaan voor het thema waarvoor jullie gaan. Dat is niet evident.’ Wat haar aanspreekt, is de positieve aanpak. ‘Ik wil niet juf Karine zijn die zwaaiend met het vingertje verkondigt dat alcohol en taart slecht zijn, no way. Want ik ben zelf op-en-top bourgondiër. Dat is letterlijk wat ik al heel m’n leven het allerliefste doe: goede restaurants zoeken, goed gaan eten, genieten van culinaire hoogstandjes.’

{{tip}}

Glaasje wijn om te ontspannen

‘Ik ben een jonge mama. Ik heb een kick-ass job. Voor je het weet, zit je in een ratrace en is het bijna een gewoonte om te ontstressen met af en toe een glaasje wijn, bijvoorbeeld bij het eten. Terwijl dat niet moet. Het hoeft niet. En dus stelde ik mezelf de vraag: “Karine, schenk jij nu een glas wijn uit om te kunnen ontspannen?” Het antwoord was - om heel eerlijk te zijn - “ja”. Iets waarin waarschijnlijk veel mensen zich herkennen.’

'Voor je het weet, zit je in een ratrace en is het bijna een gewoonte om te ontstressen met wijn'

– Karine Claassen

‘Sinds dat aha-moment consumeer ik alcohol veel bewuster. Niet alleen omdat het de kans op kanker verhoogt. Maar ook omdat het de kwaliteit van mijn dagelijks leven gewoon enorm verbetert.’ Als mama van een kleuter betekent dat voor Karine vooral: beter slapen! ‘Eén glas had al gevolgen voor mijn slaapkwaliteit. Toen ik pas mama was, sliep ik drie jaar zeer weinig. Vreselijk! Nu slaap ik veel beter, en dat wil ik zo houden.’

‍Ben je zwanger misschien?

Bewuster met alcohol omgaan bracht Karine ook tot andere inzichten. ‘Alcohol verbindt mensen. Eten, drinken, aan tafel zitten. Dat is ingebakken in onze Vlaamse cultuur. En het is waar. Maar ik realiseerde me dat ik geen bier of wijn nodig heb om te verbinden met anderen. Het kan ook zonder/anders.’  

Alleen, alcohol is stevig ingebakken in onze sociale rituelen. Zeer stevig. ‘Ik denk dat heel veel mensen, ikzelf ook, alcohol drinken uit gewoonte of om sociaal wenselijk gedrag te vertonen. Je gaat naar een feestje, je wordt er hartelijk ontvangen, er staat een plateau klaar met glazen champagne of wijn. Zelfs als je eigenlijk geen zin in alcohol hebt, neem je ongetwijfeld, negen kansen op tien, toch een glaasje. Voordat je het weet, sta je te nippen.’

Het voelt bijna vreemd om een glaasje af te wijzen. ‘Terwijl het helemaal oké is om te zeggen: “Nee, dank u.” En als je erbij stilstaat, is het echt zot dat je je daarvoor moet verontschuldigen. “Waarom drink je niet? Allez, zeg. Pak een keer een glaasje. Ben je zwanger misschien?” Dan denk ik stiekem: “ben ik alleen maar tof als ik gedronken heb, of wa?” Zonder alcohol kun je toch ook mooie gesprekken voeren en je amuseren? Achteraf slaap je goed en sta je op zonder kater.’

‍Gooi alle geuren, kleuren en smaken in de (fruit)schaal

Is bewust leven niet ultrasaai? ‘Totaal niet! Het betekent niet dat je geen plezier meer kunt hebben hé’, benadrukt Karine. ‘Het gaat hem erom een balans te vinden: gezonde keuzes maken zonder het gevoel te hebben dat je iets opoffert.’ Karine vergelijkt het met afvallen. ‘Je wil een paar kilo’s kwijt, en dus ga je op dieet. Sommige mensen, zoals ik vroeger, denken dan dat ze alleen maar sla mogen eten. Maar dat hou je niet vol.’

In plaats van je te beperken tot louter konijnenvoer vreten, pleit Karine voor een gezonde én bourgondische aanpak. ‘Inspireer jezelf. Zet bijvoorbeeld al eens een volle fruitschaal op tafel met een variatie van geuren, kleuren en smaken. Een plezier om naar te kijken en om op te eten. Met zo van die kleine stapjes, beland je snel in een positieve vicieuze cirkel.’

{{newsletter}}

Nieuwe alcoholvrije dranken proeven

Ongedwongen ontdekken dus. ‘Om uit die gewoonte te breken omdat je het wilt, niet omdat het moet. Er zijn al genoeg dingen die moeten. Je moet opstaan op dat uur. Je moet in de file staan. Je moet naar je werk. Je moet dat. Je moet dit.’  

Net zoals Karine al heel haar (volwassen) leven goede restaurantjes zoekt, experimenteert ze vandaag ook graag met verschillende alcoholvrije drankjes. ‘Je hebt er tegenwoordig zo veel om eens uit te proberen. En valt het tegen? Volgende keer kies je gewoon iets anders, toch? Keuze te over.’

'Ik drink af en toe een glas alcohol. Omdat ik er bewust voor kies. Niet omdat ik het nodig heb of door sociale druk'

– Karine Claassen

Drinkt ze dan nooit meer iets alcoholisch? ‘Toch wel. Kijk, alcohol is ongezond en daar is geen discussie over. Net zoals een zak chips eten ongezond is. Maar dat wil nu ook niet zeggen dat je nooit meer chips mag eten of nooit meer alcohol mag drinken. Alles begint bij beseffen waar je mee bezig bent, en waarom. Als vanzelf ontdek je dan dat er ook andere opties zijn om te ontspannen en te verbinden, zonder neveneffecten. Zo vind je wel jouw evenwicht. Na verloop van tijd, want het gaat natuurlijk niet van de ene dag op de andere.’

‍Confrontatie met kanker

Het evenwicht tussen bewustzijn en genieten herstellen, is wat we met De Nieuwe Levensgenieter willen bereiken. Genieten staat niet gelijk aan ongezond. En omgekeerd: gezond staat niet gelijk aan niet lekker of onhaalbaar. ‘Dat vind ik het mooie aan deze beweging. Je kunt de harde feiten voor iemands voeten werpen: alcohol is schadelijk en verslavend, net als tabak. In mijn omgeving zie ik wat kanker doet met een mensenleven. Ik heb mijn vader verloren aan kanker. Het was niet gelinkt aan alcohol, maar het was verdomme wel heftig om kanker te hebben. Terwijl ik heel graag leef en heel veel lach. En ik er heel graag zo lang mogelijk wil zijn voor mezelf en de mensen die ik graag zie. Dat is voor mij hét argument om naar best vermogen op mijn gezondheid te letten.'

‍Momentum om het over alcohol te hebben

‘Maar door de feiten keihard in het gezicht van de mensen te gooien, verander je niet plotsklaps hun gedrag. Een klik maken vraagt tijd. De wetenschap toont ook aan dat je als mens een intrinsieke, positieve motivatie moet hebben om dingen te veranderen op lange termijn.’ En wat betreft extrinsieke motivatie: ‘Volgens mij zitten we momenteel in het goede momentum om het over alcohol te hebben.’

‍Respect en vrijheid

‘Al zul je me over niemand zien oordelen omdat ze zin hebben in een glaasje. Ik ben trouwens wel de laatste persoon die dat moet doen. Ik heb mijn feestjes meer dan gehad als twintiger (lacht). Maar tegelijk wil ik vandaag gewoon zijn wie ik ben en mijn goesting doen, zonder me te verantwoorden. En mensen inspireren door authentiek te leven en met elkaar tips te delen? ‘Graag.’ Karine lijkt haar balans te hebben gevonden: ‘Ik voel me er niet slecht over als ik af en toe een glaasje drink. Maar dan wel omdat ik er bewust voor kies, naast iets anders. Niet omdat ik het nodig heb of me laat doen door sociale druk.’

Zin in een frisse mocktail die écht geslaagd is (en niet lijkt op plakkerige limonade waarin een muntblaadje ronddrijft)? Deze drie Instagram foodies zetten je graag op weg. Zonder alcohol, boordevol smaak. Santé!

Watermeloen-limonade

Laurence (@ascookedbyginger) is een Hasseltse foodie die al twee boeken op de wereld heeft losgelaten. Haar levensmotto is ‘Gezond genieten’. Een filosofie waar wij pal achter staan! Ze drinkt vooral water en koffie. Maar áls ze frisdrank op tafel zet, maakt ze die liefst zelf. Al is het maar om de hoeveelheid suiker de baas te zijn. Zoals deze limonade met watermeloen. Poepsimpel en lekker fris.

Benodigdheden voor 2 glazen

• 160 g watermeloen
• 2 limoenen
• 5 takjes munt
• 400 à 500 ml bruiswater
• ijsblokjes

Zo maak je het

1. Doe de watermeloen in de blender en mix glad. Haal door een zeef en vang het sap op.
   
2. Stop de blaadjes van de munt in een kommetje en pers er het limoensap boven uit. Plet met de vijzel zodat de munt maximaal smaak afgeeft.
3. Doe ijsblokjes in een glas en giet er het watermeloensap bij. Voeg het limoensap toe, zonder de blaadjes munt en giet er als laatste het bruiswater bij. Werk eventueel af met een takje munt.‍‍

Virgin gember-mojito

Met meer dan 90.000 volgers is Karolien (@karolas_kitchen) een grote, culinaire inspiratiebron. Ze heeft een master biomedische wetenschappen specialisatie in voedingswetenschappen op zak. En kookt en spreekt dus met kennis van zaken. Karolien kiest er bewust voor om geen alcohol te drinken.Haar favoriete mocktail? Deze virgin mojito met gember!

Benodigdheden voor 1 drankje

• ½ limoen
• gewassen verse gember
• 1 tl rietsuiker of ½ tl zoetstof
• 10 blaadjes munt en een takje extra voor de garnering
• 75 ml spuitwater
• 75 ml heldere citroenlimonade
• ijsblokjes

Zo maak je het

1. Schil de verse gemberwortel gedeeltelijk en rasp deze boven het glas tot je ongeveer een theelepel hebt (zo vang je ook het sap op).
2. Pers de limoen uit bovenop de gember, snijd de uitgeperste schil in kwarten en voeg toe, net als de zoetstof en de helft van de muntblaadjes.
3. Plet het mengsel grondig met een stamper.
4. Voeg de overgebleven muntblaadjes, een 3-tal ijsblokjes en de vloeistoffen toe. Werk af met een feestelijk rietje en een takje munt.

Mocktail met pompelmoes en rozemarijn

Na twee zoete, serveren we een bittere mocktail om af te sluiten. Kruidig en verfrissend. De chef? Amylia, also known as @Cookameal. Ze kookt het liefst zonder poespas. Of zoals zij het zo mooi noemt: ‘gezondigen’. Een levensstijl waarbij gezond eten perfect samengaat met - zonder schuldgevoel - een tweede stukje taart opscheppen. Amen!

Benodigheden voor 1 drankje

Voor de rozemarijnsiroop

• 150 ml water
• 200 g suiker
• 3 takjes rozemarijn

Voor de mocktail (per persoon)

• enkele ijsblokjes
• 2 el rozemarijnsiroop
• 75 ml pompelmoessap
• 150 ml bruiswater
• takje rozemarijn

Zo maak je het

1. Verhit water in een kookpot en voeg de suiker toe.
2. Roer tot de suiker opgelost is.
3. Voeg de rozemarijn toe en haal je kookpot van het vuur.
4. Laat de siroop minstens een uur afkoelen in de koelkast.
5. Vul een glas met enkele blokjes ijs.
6. Voeg 2 el rozemarijnsiroop toe.
7. Vul aan met pompelmoes sap en bruiswater.
8. Garneer met een takje rozemarijn.

{{tip}}

Hoe pakken nieuwe levensgenieters het zoal aan? Vandaag laten we Pieter aan het woord. Van een glas na iedere thuiswerkdag tot nooit meer een glas. Pieter heeft een jaar geleden een duidelijke keuze gemaakt. 'Niet drinken motiveert zichzelf, door de effecten die ik voel.'

‍Jij drinkt helemaal niks. Waarom heb je die keuze gemaakt?

Pieter: 'Ik zat al een tijdje niet zo goed meer in mijn vel. Ik wilde afvallen en voelde mij redelijk moe. Op een keiwarme dag tijdens een feestje bij vrienden heb ik besloten om niet meer te drinken. Ik heb een foto genomen van mijn laatste Duvel, de I Am Sober app geïnstalleerd en ben eraan begonnen.'

'Die app helpt mij ook echt. Ik zit ondertussen aan een streak (onafgebroken reeks, nvdr.) van meer dan 400 dagen. Die wil ik niet kapotmaken. Ik gebruik ook Duolingo op mijn smartphone, om nieuwe talen te leren. Je kan het daarmee vergelijken. Elke dag opnieuw moet je ermee bezig zijn.'

'Ik ben een man van de streaks. Al meer dan 400 dagen ondertussen. Die wil ik niet kapotmaken'

- Pieter Vermeiren

Niet meer met een kater opstaan

Pieter: 'Ik voel mij helderder nu. En ik zie er beter uit. Al moet ik ook zeggen dat weggaan met vrienden soms wat saaier is. Ik speel tennis en nadien drinken we vaak iets. Nu merk ik toch dat die gesprekken minder fun zijn. Omdat ik niet meer in de wind ben. Maar niet meer met een kater opstaan is véél plezanter. Ik lees nu bijvoorbeeld ook meer boeken want daar heb ik weer de energie voor. Het is het helemaal waard. Dus ik houd vol.'

‍Dronk je veel?

Pieter: 'Ik werk als bemiddelaar bij de VDAB. Dat betekent dus mensen overhalen en af en toe weerstand krijgen. Dat geeft soms wat stress. Ik werk ook vaak thuis. Om de werkdag dan toch goed af te sluiten, dronk ik altijd een Duvel. Als een soort ritueel.'

‍

Heb je nu dan een andere manier om een werkdag af te sluiten?

Pieter: 'Ik zet een YouTube-video op om bij te mediteren. Mijn vrouw heeft dat aangeraden. Zij is al langer into yoga. Ondertussen doe ik het soms ook om in slaap te vallen. Ik heb ook een loopband gekocht. Die staat hier nu naast mij. Tijdens de middagpauze eens lopen of wandelen helpt enorm tegen werkstress.'

‍Drinkt je vrouw nog alcohol?

Pieter: 'Af en toe. Maar minder. Ieder zijn ding natuurlijk. Ik ga haar daarom natuurlijk niet scheef bekijken. Vroeger dronken we soms samen gin, als aperitiefje. Daar heb ik nu een fles zonder alcohol voor in huis gehaald. Mijn vrouw en ik gaan ook graag eens op restaurant. Écht goed eten, zonder naar de rekening te kijken. Toegegeven: een goed glas wijn daarbij, dat mis ik. Of de smaak van bier. Gelukkig heb je veel lekkere niet-alcoholische biertjes.'

Toch nog drank in de koelkast

Pieter: 'Ik heb het vroeger nog geprobeerd hoor, enkel 's weekends drinken. Maar dat lukte niet voor mij. Als ik dan mijn koelkast passeerde en toch drank zag liggen, was de verleiding te groot. Ik moest de klik volledig maken.'

‍Hoe reageert je omgeving als je zegt dat je niet drinkt?

Pieter: 'In het begin was er toch wat tegenkanting. Mensen dachten dat het een fase was. Maar nu we een jaar verder zijn, merk ik dat het gaan liggen is. En het precies meer aanvaard wordt. Ik herinner mij nog een mountainbiketocht toen ik pas gestopt was met drinken. Een van mijn vrienden had voor iedereen een Duvel mee. Lief bedoeld natuurlijk, maar hij wist nog niet dat ik gestopt was. Ik heb die traktatie toen niet aanvaard. Of ik was weer vertrokken.'

'Over schermtijd moeten we toch veel striktere afspraken maken met de kinderen dan over gezond eten en snoepen

- Pieter Vermeiren

Zijn er dan andere zoete of zoute zonden die je moeilijk kan laten liggen?

Pieter: 'Als er zure snoepjes in de kast liggen, ja. Dat is verleidelijk hé. Maar ik probeer alles met mate te doen. Dat heeft er altijd in gezeten. Een grote zak chips leeg eten, ik doe dat niet. Een hapje is genoeg voor mij, dan mag de zak weer weg. Ik vind dat ik goed bezig ben. Sinds ik gestopt ben met drinken, probeer ik elke avond mijn leeftijd te pompen. Ik ben nu 42 jaar, dus dat doe ik dagelijks. Zo wil ik opbouwen naar 50. Daarna ga ik weer afbouwen. Ik heb het gezegd: ik ben een mens van de streaks (lacht).'

‍Je hebt twee kinderen. Krijgen zij gezonde voeding mee met de paplepel?

Pieter: 'Onze Lex eet elke morgen havermoutpap, een dubbele portie zelfs. Die eet dat supergraag. Ayko neemt liever een boterham met choco. Dan moet ik meer hameren op het belang van gezonde keuzes zoals groenten en fruit. Maar als ze een snoepje of zo willen, vragen ze het altijd. Da’s onze huisregel. En dat loopt vlot. Over schermtijd moeten we veel striktere afspraken maken.'

Om af te sluiten: wat is jouw tip voor wie minder of zelfs niet meer wil drinken?

Pieter: 'Doe iets wat in je aard ligt. Er zijn natuurlijk ook mensen die wél enkel ‘s weekends kunnen drinken. Maar voor mij was het vanaf dag 1 duidelijk dat ik voor alles of niks zou gaan. En dat motiveert zichzelf, door de effecten die ik voel.'