Nee. Want kanker is multifactorieel. Een moeilijk woord voor het feit dat kanker ontstaat door meerdere factoren samen. Op sommige van die risicofactoren heb je zelf geen vat (zoals leeftijd). Tot núl herleiden kun je je risico op kanker dus niet. Maar je kunt het wél verkleinen door bewust om te gaan met die risicofactoren waar je wél vat op hebt.

Heel concreet: door een gezonde levensstijl. En door het mijden van ongezonde stoffen in onze leefomgeving (zoals fijn stof door stoken van hout). Mochten we daar met z’n allen voor gaan, zou het aantal kankergevallen in onze samenleving een stuk kleiner zijn. Want wist je dat 4 op de 10 kankerdiagnoses het gevolg zijn van vermijdbare factoren? Op vlak van preventie is er dus nog veel winst te boeken in de strijd tegen kanker.

Hieronder zetten we de belangrijkste kankerverwekkende stoffen en risicofactoren op een rij.

Levensstijl - risicofactoren voor kanker waar je zélf vat op hebt

De inrichting van winkels, sociale routines en reclame maken het ons niet gemakkelijk en zorgen voor (on)bewuste beïnvloeding. Maar door stil te staan bij wat je eet, drinkt en doet en daarin gezonde keuzes te maken, kun je wel je risico op kanker verminderen. Dit zijn de risicofactoren voor kanker gelinkt aan levensstijl:

Roken

Roken is nog steeds dé belangrijkste vermijdbare oorzaak van kanker. Tabak en sigarettenrook bevatten tal van stoffen waarvan bewezen is dat ze kanker veroorzaken. Ook meeroken verhoogt je kans op longkanker met 20 tot 30 %. En wist je dat de schadelijke effecten van tabak nog worden versterkt als je er alcohol bij drinkt?

‍

‍Alcohol

Dat brengt ons bij het glas. Een wijntje of pintje met alcohol? Het is een geliefde vorm van ontspanning bij de bourgondische Vlaming. Lekker en alomtegenwoordig. Hoewel ruim de helft van de Vlamingen denkt dat een glaasje alcohol per dag geen kwaad kan, is de realiteit - en nu komt het minder goede nieuws - anders. De wetenschap bewijst dat er een directe link is tussen alcohol en 7 soorten kanker. Ook bij licht en matig gebruik: er is géén veilige ondergrens. Ook geldt: hoe meer je drinkt, hoe groter het risico.  

Stilzitten

Van het glas naar het scherm dan. Urenlang stilzitten aan één stuk, al dan niet achter je computer? Het overkomt de besten. Maar het is niet gezond. En ook al ga je ’s avonds stevig sporten of het gras maaien, dan nog is het belangrijk om overdag regelmatig recht te staan (idealiter minstens elk half uur). Bewegen - stappen, klussen, elektrisch fietsen, het hoeft geen marathon te zijn - zorgt voor een gezonde hoeveelheid hormonen, versnelt de afvoer van afvalstoffen, versterkt je immuunsysteem en helpt je om een gezond gewicht te bereiken of behouden. Zo verkleint (regelmatige) lichaamsbeweging indirect je risico op kanker.

‍‍

Rood vlees, bewerkt vlees en ultrabewerkte voeding

Ook wat er op je bord ligt, speelt mee. Bij 3 voedingswaren heeft de wetenschap een direct verband met kanker gevonden. We beginnen met het goede nieuws: vezelrijke voeding verkleint - bewezen - je risico op darmkanker. Helaas geldt het omgekeerde voor rood vlees (bijvoorbeeld steak of rosbief) en bewerkt vlees (bijvoorbeeld ham, salami of gehakt) als je er veel van eet. Daarom wordt aanbevolen om niet meer dan 300 gram rood vlees per week te eten. Bewerkt vlees beperk je het best tot maximaal 30 gram per week.

‍

‍

Verder is het verband tussen eten en kanker indirect, maar daarom niet minder belangrijk. Zeker als je weet dat je met gezonde menukeuzes ook je risico op andere aandoeningen (zoals diabetes en hart- en vaatziektes) kunt verkleinen. Maar gezonde voeding, wat is dat nu eigenlijk? In ’t kort: overwegend plantaardig, ga voor veel groenten, fruit en peulvruchten, een dagelijks handje ongezouten noten en kies volkoren i.p.v. wit wanneer je brood, rijst of pasta koopt.

‍

Niet altijd simpel in een wereld vol togen en rekken met ultrabewerkte voeding. Ultrabewerkt? Frisdrank bijvoorbeeld, of chips, koek, gebak, snoep, chocola, gesuikerde ontbijtgranen, sauzen, kant-en-klaar gerechten, burgers enz. Kortom, dingen die je in de natuur niet zou tegenkomen en waarvan je oorspronkelijke ingrediënten niet meer herkent, omdat ze complexe industriële processen hebben ondergaan. Die ultrabewerkte voedingsmiddelen - zogeheten ‘lege calorieën’ - bevatten veel suiker, vet, zout en additieven (die zorgen voor kleur, smaak en langere houdbaarheid), maar weinig voedingsvezels, eiwitten, vitaminen en mineralen. De industrie en bijhorende marketing slagen erin ze heel aantrekkelijk te maken. Je zult er helaas veel sneller te veel calorieën mee innemen dan met een gelijkaardige portie onbewerkte voeding. Op het etiket herken je ultrabewerkte voeding aan de lange lijst (on)bekende ingrediënten en additieven. Ze verhogen je kans op overgewicht en samenhangende aandoeningen, waaronder kanker.

Overgewicht

Dat brengt ons bij de rol van lichaamsvet. Niet zo onschuldig als je er te veel van hebt. Overgewicht (BMI hoger dan 25) en obesitas (BMI hoger dan 30) zijn belangrijke risicofactoren voor de ontwikkeling van 12 soorten kanker. Hoogstwaarschijnlijk omdat ze ontstekingen in de hand werken en leiden tot meer groeifactoren en hormonen, die op hun beurt de groei van kankercellen bevorderen.

Belangrijke kanttekening: gewichtsproblematiek kán veroorzaakt worden door een ongezonde levensstijl, maar ook door genetische aanleg, medische behandelingen, stress, te weinig slaap of een combinatie ervan. En het getal op de weegschaal is een indicatie. Er zijn mensen met een beetje overgewicht die verder heel gezond zijn en mensen met een goed gewicht die helemaal niet gezond zijn.

Zon

Ben je er nog? Moedig! Nog een laatste: als Vlamingen zien we haar minder vaak dan we zouden willen. Als ze dan aan de hemel staat, zoeken we haar graag op: de zon. Haar uv-stralen - net als die van de zonnebank trouwens - zijn echter kankerverwekkend. Huidkanker is trouwens de snelst toenemende kanker in ons land: tegen 2030 voorspelt het Kankerregister 70 % meer diagnoses dan in 2021. Verstandig omgaan met de zon is dus echt wel een goed idee. Dat doe je door de schaduw op te zoeken, beschermende kleding en een pet te dragen en regelmatig te smeren.

‍

‍Leefomgeving - kankerverwekkende stoffen die je kan beperken

‍Fijn stof

Gebruik je vaak het openbaar vervoer of de fiets in plaats van de auto? Heb je een warmtepomp of andere verwarmingsinstallatie zónder verbranding van hout? Staan er tijdens jouw tuinfeest elektrische verwarmers op het terras voor gezellige warmte in plaats van een vuurkorf? Dan ben je op vlak van fijn stof beperken alvast goed bezig!

‍

‍

Onderzoekers van de Vlaamse Milieu Maatschappij berekenden dat er per uur hout opstoken (bijvoorbeeld in zo’n vuurkorf of open haard) evenveel fijn stof geproduceerd wordt als tijdens een autorit van 1000 km. Ietwat ongezellige informatie, maar wél belangrijk om weten. Want lange blootstelling aan fijn stof verhoogt je kans op kanker. Beleidsmakers moeten dan ook zorgen voor maatregelen tegen fijn stof op grote schaal. Maar ook als individu draag je bij. De belangrijkste bronnen van fijn stof? Dat zijn wel degelijk de huishoudens (vooral door houtkachels) en het verkeer.

Asbest

Simpele vuistregel: verwijder zelf geen loshangend asbest en ga niet zomaar zagen, slijpen, snijden of boren in asbesthoudend materiaal. Asbest is een kankerverwekkende stof die decennialang verwerkt werd in tal van toepassingen, zoals golfplaten, onderdaken of vinyl. De kans is dan ook erg groot dat in woningen ouder dan 2001 asbest wordt teruggevonden. Sinds 2001 is asbest verboden in België. Mesothelioom, ook wel longvlieskanker genoemd, wordt bijna altijd door asbest veroorzaakt.

Hormoonverstorende stoffen

Hormoonverstoorders helemaal ontlopen? Dat is onmogelijk. Ze zitten overal in onze leefomgeving. Aan onze overheden dus om voorzorgen te nemen, te reglementeren en te controleren! Jijzelf kan ook iets doen. Met haalbare tips om je blootstelling te verkleinen. Was bijvoorbeeld nieuwe kleding voor het eerste gebruik. Of gebruik een glazen of porseleinen bakje (geen plastiek) om eten op te warmen in de microgolfoven.

‍

‍

Gebruik zeker geen pan met een beschadigde antiaanbaklaag. Parfum? Verstuif liever op je kleren dan op je huid. Tip: schoonmaakmiddelen met eco-label zijn gezonder. Vermijd verzorgingsproducten en zonnecrèmes met - en zet je nu schrap want dit vergt net iets meer focus bij het lezen van etiketten - parabenen (methylparabeen, ethylparabeen), ftalaten (BzBP, DEP en DMP), bisfenol A, triclosan, benzofenon, cyclotetrasiloxane, butylhydroxyanisol (BHA) en ethylhexyl methoxycinnamaat (EHMC).

‍

Risicofactoren voor kanker waar je geen vat op hebt

Zoals eerder gesteld, kun je - hoe gezond je ook leeft - nooit helemaal uitsluiten dat je kanker krijgt. Er zijn ook risicofactoren waar je als individu geen vat op hebt (op vlak van gedrag):

Leeftijd

Hoe ouder je bent, hoe hoger je risico op kanker. Kanker ontstaat door veranderingen in het DNA dat onze celdeling regelt. Bij elke celdeling in ons lichaam kunnen er fouten optreden. Ons lichaam corrigeert die fouten. Maar als we ouder worden, gaan de corrigerende mechanismen minder goed werken.

Geslacht

Mannen hebben een iets groter risico op kanker. Ongeveer 1 op de 3 mannen krijgt kanker voor zijn 75^ste. Bij vrouwen is dat 1 op de 4.

Erfelijkheid

Bij 5 à 10 % van alle mensen met kanker speelt erfelijke aanleg een rol. Daarbij leiden aangeboren fouten in het DNA tot kanker.

‍

‍Gezondheidswinst in de strijd tegen kanker

Oef! Als inleiding tot de wereld van kankerpreventie kan dit tellen. Last but not least: De Nieuwe Levensgenieter en alle inspiratie die je hier vindt, draait om de levensstijlfactoren waar je zelf vat op hebt. Maak mee het verschil! Samen ontdekken we bourgondische keuzes die lekker én gezond zijn. Om volop te genieten van eten en drinken, met een kleinere kans op kanker (en andere aandoeningen), en zonder compromis op gebied van smaak. Cheers!

‍

{{newsletter}}

‍

Bronnen:

_{www.allesoverkanker.be}

_{www.komoptegenkanker.be}  

_{www.gezondleven.be}

_{www.kankerregister.org}

_‍

Feest? Fantastisch! Zeker ook als je ervoor kiest om eens wat meer alcoholvrije drankjes te schenken. Met deze tips ben je zo vertrokken voor een hele feestmarathon. Want wedden dat je gasten maar wat graag opnieuw zullen langskomen?

Haal alles uit de (koel)kast

Niets schreeuwt zo luid dat iemand welkom is als een aperitief bij aankomst. Gelukkig zijn er heel wat makkelijke manieren om een feestelijk huisaperitief op tafel te toveren (zie verder), zonder en met alcohol. ‘Eigenlijk bied je best evenveel opties voor alcoholvrije als voor alcoholische dranken aan’, zegt professor communicatiewetenschappen Charlotte De Backer (Universiteit Antwerpen), die zich specialiseert in interpersoonlijke communicatie en de rol die voeding daarin speelt. ‘Zet je alleen alcoholvrije dranken op het menu, dan ga je er zo sterk de nadruk op leggen dat sommige mensen zich misschien geviseerd gaan voelen. Of dat de gesprekken alleen nog daarover gaan. Terwijl de kans sowieso al groot is dat het thema besproken zal worden.’

Geen zin in Het Gesprek? Doe dan wat menig communicatiegoeroe doet en change the conversation. Maak bijvoorbeeld een mooie drankkaart en zet de drankjes per categorie in plaats van ze op te delen in alcoholvrij of niet. Biertjes samen, wijntjes ook, hetzelfde voor gemixte drankjes als mocktails en cocktails. Geef de alcoholvrije drankjes daarbij gerust een ereplaats bovenaan elke categorie. Of ga voor een heuse QR-code waarachter het drankenmenu van de dag zich schuilhoudt. Noem het afleiden, noem het toeleiden, zolang het maar werkt.

‍

‍

Haal alles uit de supermarkt

Ooit al eens zo’n pakje voorgesneden uitjes en spaghettigroenten gekocht, er een blik tomatensaus over gegoten en geserveerd als huisbereide pasta? Of fruitbrochettes gemaakt om in chocolade te dippen, zonder je snijplank en koksmes vuil te maken, met dank aan je plaatselijke supermarkt voor haar ruime aanbod aan voorgesneden ananas- en meloenblokjes? Wel, onthoud die instelling, want je kunt ze moeiteloos overzetten naar het afwerken van ‘zelfgemaakte’ alcoholvrije drankjes.

Want waarom het warm water - of een feestelijker alternatief - uitvinden als de supermarkten en hun leveranciers dat al in jouw plaats deden? Maak een verfijnde keuze uit hun gamma en ga dan wild in het opsmukken ervan.

Verfijnd? Omdat een deel van het groeiende 0,0-aanbod ook wel mierzoet is en bol – of blauw – staat van de additieven. Geen zorgen! Je zit zeker goed als je op het etiket meer leest over vruchten, kruiden en/of thee dan over toegevoegde suikers en kleurstoffen.

Opsmukken dan? Vul een ijsblokjesvorm met water en stukjes rood fruit, knal die de diepvriezer in en voeg de kleurrijke ijsblokken royaal toe aan elk glas. Of giet je aangekochte drankje in een karaf en voeg daar nog enkele citroenschijfjes en munt aan toe om je gasten te imponeren met je ‘huisgemaakte’ aperitief. Nog simpeler: met gemberconcentraat en enkele flessen bruisend water kom je ook al een heel eind.

‍

Klinkende namen, creatieve twists: geef je drankjes een catchy naam die blijft hangen

‍

Kies voor naam en faam

Dark ’n Stormy, Moscow Mule, El Diablo, Mojito … Om van Pornstar Martini nog maar te zwijgen. De namen van cocktails bekken vaak lekker. Zorg er dus voor dat de alcoholvrije drankjes die je serveert minstens even smakelijk klinken. Min & monnik in plaats van gin & tonic? Dat kan creatiever! Laat je gedachten de vrije loop, organiseer een brainstorm met je huisgenoten en zoek naar woordgrapjes die een belletje doen rinkelen in jullie familie of vriendenkring. Geen inspiratie? Dan is er een shortcut: zet het woord ‘virgin’ voor de originele cocktail. Geef toe: Virgin Passionata, Virgin Bloody Mary of Virgin Fizz, dat klinkt toch minstens even aantrekkelijk en exotisch?

Aan bierdrinkers kun je dan weer gemberbier suggereren. Het is niet jouw schuld dat dat eigenlijk gewoon frisdrank is. Had iemand anders maar eerder aan moeten denken. Nee, serieus, zowel de meest obscure microbrouwerij als het grootste biermerk heeft vandaag vaak alcoholvrije drankjes met klinkende, verfrissende namen. Inslaan, die handel! Een advies dat Tom Bridts, die regelmatig acties opzet ten voordele van Kom op tegen Kanker, alvast ter harte neemt. ‘In mijn koelkast liggen altijd verschillende alcoholvrije bieren. Mensen zijn daar vaak nieuwsgierig naar. Ook mijn (volwassen) kinderen grijpen er nu soms sneller naar dan naar een pintje met alcohol.’

‍

{{tip}}

Steel van de sterren

Wat Viki Geunes, Tim Boury en hun collega-topchefs kunnen, kun jij ook. Bied bijvoorbeeld een BOB-arrangement aan bij de hoofdmaaltijd, en laat niet na om te benadrukken dat je je daarvoor hebt laten inspireren door wat in (sterren)restaurants al een tijdlang gangbaar is. Doe de wijnglazen minder vol, maar wel met het goede spul. Gooi er daarbij ook meteen een duur woord tegenaan: savoureren. Oftewel: met smaak genieten van.

‘Je kunt er inderdaad voor kiezen om tijdens feestmomenten eerder in te zetten op kwaliteit in plaats van op kwantiteit’, bevestigt Charlotte De Backer. ‘Je kunt ook afwisselen in wat je aanbiedt.’ Enter een concept als tea pairing, waarbij je per gang een kop warme of glas koude thee afstemt op je gerecht. Lekker, verrassend én betaalbaar!

Steel van de gasten

Dat sprankelende drankje uit dat ene winkeltje vlakbij waar je gasten wonen. Je weet wel, dat oranje flesje, met dat leuke etiket. Hoe heet dat nu ook weer? Soit, dat wil je dus al zo lang eens proberen. Of ze het zouden kunnen meebrengen naar het feestje, dat bespaart jou een extra ritje en hen een extra cadeau. Ja? Geweldig!

Ziedaar, je gasten zitten meteen mee in de sfeer, worden geprikkeld door de bubbels die ze zelf jouw richting uit vervoeren en zijn volledig klaar om dat alcoholbewuste feest een kans te geven. Het hoeft ook helemaal niet zo complex te zijn. Vraag hen wat fruit uit hun tuin mee te brengen voor de afwerking, of wat kruiden vanop hun keukenaanrecht. Of: steel geen producten, maar ervaringen. ‘Als ik vandaag samenzit met teamleden, worden er regelmatig alcoholvrije bieren vergeleken en besproken. Wat is echt lekker, wat misschien iets minder’, zegt Tom Bridts. ‘Maar soms concluderen we ook dat een glas wijn ook gewoon eens kan smaken’, lacht hij.

‍

{{newsletter}}

Het drinken van alcohol verhoogt je risico op minstens 7 types kanker. Maar hoe precies? Wat gebeurt er dan in het menselijk lichaam wanneer je alcohol drinkt?

Om te beginnen zijn er twee chemische stoffen in het spel:

• Enerzijds is er ethanol. Zo heet de alcohol die we drinken, in de chemie. In zijn pure vorm is het een smaakloze vloeistof die op zichzelf kankerverwekkend is.

• Anderzijds is er aceetaldehyde. Vooral die speelt een rol in het ontstaan van kanker door alcoholconsumptie.

‍Het zit ‘m in de afbraak

Die aceetaldehyde is een stof die ontstaat in je lichaam, wanneer het bezig is met alcohol afbreken. Je lever verzet in dat proces trouwens het meeste werk. De afbraak gaat in twee stappen:

‍

‍

Alcohol wordt eerst omgezet in aceetaldehyde. Dat wordt op zijn beurt omgezet in acetaat. Die laatste is een onschuldige stof. Maar de stof in de tussenstap is dat niet. Aceetaldehyde is kankerverwekkend.

‍Giftige ophoping

Drink je een beetje alcohol, dan kan je lichaam de aceetaldehyde snel verwerken. Dan brengt de stof weinig schade aan. Maar hoe meer alcohol je drinkt, hoe minder dat lukt. Dan krijg je een ophoping van aceetaldehyde. Die is giftig en kan schade veroorzaken aan je DNA (of het herstel ervan belemmeren). Zo kunnen afwijkende celdelingen ontstaan. En dus ook kanker.

‍Stofwisseling uit balans  

Er zijn nog andere mechanismen in ons lichaam die invloed hebben. Oxidatieve stress bijvoorbeeld. Geen nood als dat geen belletje doet rinkelen. De term ‘stofwisseling’ doet dat waarschijnlijk wel. Dat mooie, chemische proces waarbij ons lichaam voedsel verbrandt om te kunnen functioneren. Het gebruikt dan zuurstof om aan de voedingsstoffen te verbinden. Dat heet oxidatie.

Tijdens de stofwisseling spelen vrije radicalen en antioxidanten een rol. Vrije radicalen stimuleren oxidatie. Antioxidanten remmen die juist af. Een balans die alcohol kan verstoren. Als er te veel vrije radicalen (wat kan gebeuren door alcohol) en te weinig antioxidanten zijn, krijg je oxidatieve stress. Je lichaam maakt dan meer zuurstofverbindingen aan dan gebruikelijk. Dat is schadelijk voor cellen en het DNA. Zo kan kanker ook ontstaan.

‍Alcohol gelinkt aan 7 types kanker

Het is wetenschappelijk bewezen dat het drinken van alcohol het risico verhoogt op minstens 7 types kanker: mond- en keelholtekanker, strottenhoofdkanker, slokdarmkanker, borstkanker, leverkanker, dikkedarmkanker en endeldarmkanker.

In 2020 werden ruim 4 op de 100 gevallen van kanker in de wereld, ofwel 741.000 kankers, veroorzaakt door het drinken van alcohol. Zo blijkt uit cijfers van het Internationaal Agentschap voor Kankeronderzoek (IARC), het kankerinstituut van de WHO. In België ging het om zo’n 3200 gevallen.

‍Roken én alcohol drinken

Alcohol drinken én daarbij roken is schadelijker dan beide apart doen. Alcohol werkt namelijk als een soort oplosmiddel. Waardoor de kankerverwekkende stoffen uit tabak makkelijker je lichaam binnendringen.

‍

Een wijnverkoop. Daarmee zamelden Tom Bridts en zijn vrienden geld in om deel te nemen aan de 1000 km voor Kom op tegen Kanker, een groot fietsevent ten voordele van kankeronderzoek. Tot voor kort, want nu zijn het onder meer appels, soep en een alcoholvrije mixer die geld in het laatje brengen voor kankeronderzoek. ‘Je kunt je makkelijker onderscheiden als je iets anders aanbiedt dan wijn, bier of cava’, vertelt Tom. En hij deelt meteen wat tips en inspiratie voor andere actievoerders.

Was het een bewuste keuze om af te stappen van jullie wijnverkoop om geld in te zamelen voor kankeronderzoek?

‘Toch wel. Omdat we niet langer alcohol wilden verkopen, maar evengoed om organisatorische redenen. We merkten dat zo’n wijnverkoop telkens veel werk vroeg. Dus gingen we op zoek naar alternatieven. We verkochten op dat moment ook al appels, iets wat eigenlijk vlot liep en veel makkelijker te organiseren was. Op dat idee wilden we dus voortbreien. Tijdens de coronaperiode hielden we daarom voor het eerst een soepverkoop. Het plan was om de soep zelf te maken, maar al snel kwamen we terecht bij een bedrijf in de buurt. Hun soepproductie lag stil door de lockdown, dus reageerden ze direct heel enthousiast toen we bij hen aanklopten. Het werd een groot succes. Dat eerste jaar verkochten we bijna 800 liter soep. Daarna is die verkoop wel een beetje teruggelopen, maar kozen we ervoor om ook een alcoholvrije mixer te verkopen. Die kun je als actievoerder voor de 1000 km en de 100km-run ook via Kom op tegen Kanker aan een voordelig tarief aankopen, zodat je er bij verkoop een mooi bedrag voor kankeronderzoek aan overhoudt.’

Was het toch niet makkelijker geweest om wijn te blijven verkopen, een product dat breed gekend en geliefd is?

‘Mensen denken vaak dat het verkopen van wijn weinig tijd en moeite vraagt, maar dat is niet automatisch het geval. Net zoals je met een wijnverkoop niet automatisch veel geld inzamelt. De winstmarge ligt bij de verkoop van wijn vaak lager dan bij andere producten. Wij hadden bijvoorbeeld een goede leverancier, waardoor we ongeveer twintig procent van onze verkoopprijs aan Kom op tegen Kanker konden geven. Ik weet van andere actievoerders dat het bij hen soms maar om tien of zelfs vijf procent gaat. Dat is vrij weinig. De marge op de appels die we verkopen ligt hoger. Echt veel hoger. (lacht)’

‍

'Voor hetzelfde bedrag moeten we meer appels verkopen dan wijn. Maar de prijs ligt lager, en dus kopen mensen sneller een zak appels.'

- Tom Bridts, actievoerder voor Kom op tegen Kanker

Maar het bedrag dat je voor appels kunt vragen ligt wel (veel) lager. En het ingezamelde geld dus ook.

‘Klopt, voor hetzelfde eindbedrag moeten we meer appels verkopen dan wijn. De lagere verkoopprijs zorgt er wel voor dat de drempel om ons te steunen veel lager ligt. Mensen zijn snel geneigd om een zak appels te kopen, zelfs al waren ze dat vooraf niet van plan. We kunnen die appels ook op andere plaatsen en momenten aanbieden, zoals op zondagochtend aan de bakkerij of op zaterdag aan een sportwinkel. Dat loopt gigantisch goed, maar zou met wijn niet kunnen. Om wijn te verkopen, moet je proefmomenten organiseren en bestellingen opnemen. Dat is veel complexer.’

‍

Begrijp je dat andere actievoerders toch liever vasthouden aan hun wijn-, cava- of bierverkoop?

‘Dat begrijp ik heel goed. Eten en drinken verkopen, dat werkt altijd om geld in te zamelen voor het goede doel. Dat geldt zeker ook voor de verkoop van wijn, cava en bier. Dat zit zo ingeburgerd in onze cultuur en in onze bourgondische levensstijl. Er zijn bijvoorbeeld ook actievoerders die zelf hun bier brouwen om het daarna te verkopen ten voordele van Kom op tegen Kanker. Dat vind ik ook niet verkeerd. Er zijn gewoon ook lekkere niet-alcoholische drankjes en wij kiezen er heel bewust voor om die te verkopen. Zo kunnen we ons ook een beetje onderscheiden. Er zijn al zoveel anderen die wijn of andere alcoholische dranken aanbieden om geld in te zamelen. Als je wil opvallen, kan je dus beter voor iets anders gaan. Dat werkt minstens even goed en soms zelfs beter. Al moet ik toegeven dat binnen ons team niet iedereen daar onmiddellijk van overtuigd was.’

'Organiseer een proefmoment, zodat iedereen achter je product kan staan. Alleen zo lukt het om het aan de man te brengen.'

- Tom Bridts, actievoerder voor Kom op tegen Kanker

Lieten jouw teamleden de wijnverkoop dan ook liever niet los?

‘Sommigen vroegen zich inderdaad af waarom we plots op een alcoholvrije mixer moesten overstappen. Tja, waarom niet? (Lacht) Niet iedereen was dus meteen voor het idee gewonnen. Een aantal mensen moest er aan wennen voor we er echt mee aan de slag konden. Het is wel belangrijk dat iedereen achter een product staat. Anders lukt het toch niet om het aan de man te brengen. Daarom organiseerde ik eerst een proefmoment. Daar werd voor iedereen duidelijk dat het om een lekker product ging dat ook wel zou verkopen. Alleen is het opnieuw een iets duurder product, dus werd de drempel om het te slijten in je netwerk wel weer iets hoger. Daarom zou ik andere actievoerders aanraden om een mix aan acties te voorzien. Met de verkoop van de alcoholvrije mixer alleen zou het niet lukken om voldoende geld in te zamelen. Daarom hielden we dit jaar ook een eetfestijn en verkopen we volgend jaar ook stoofvlees.’

Welk advies zou je andere actievoerders nog geven?

‘Wil je iets verkopen om geld in te zamelen, zoek dan naar een goed product, iets waar je zelf achter staat. En naar iets waarvan je weet dat mensen ervoor willen betalen. Het blijft tenslotte de bedoeling dat je er geld mee bijeenbrengt voor Kom op tegen Kanker. Het is natuurlijk niet altijd makkelijk om én een gat in de markt te vinden én te kiezen voor alcoholvrije producten. Waarom dan niet gaan voor een combinatie? Je kunt bijvoorbeeld je jaarlijkse cavaverkoop behouden, maar vanaf nu ook een alcoholvrije cava verkopen, naast de ‘gewone’ cava. Ik merk zelf dat er altijd mensen zijn die interesse hebben in alcoholvrije dranken als die in het aanbod zitten. De kans is groot dat ze er dan willen bestellen. Zeker nu het almaar normaler wordt om eens iets anders dan wijn, bier of cava te drinken.’  

‍

Dubbele winst? Ja, want naast financiële opbrengst voor de strijd tegen kanker, kun je ook verschil maken door je inzamelactie een gezonde touch te geven. Want wist jij dat 4 op de 10 kankers worden veroorzaakt door onze levensstijl en leefomgeving? Met (het etaleren van) gezonde keuzesmaak jij als actievoerder dus ook impact! Betekent dat het einde van de wafelbak en de spaghettislag? Natuurlijk niet. Ook met een gezonde twist aaneen bourgondische klassieker kun je scoren.

‍

Succesnummers met een gezonde twist 

Dus stap 1: gooi je succesnummers zeker niet overboord, maar ga op zoek naar slimme manieren om er gezonde dingen aan toe te voegen (en/of ongezonde te laten vallen). Zo hoef je al zeker niet te starten van een wit blad.

Hou het klein 

Vaak maakt een kleine ingreep al een heel verschil. Hou je elk jaar een spaghettislag? Kies dan voor volkoren in plaats van witte pasta, of vervang een derde van het gehakt door linzen. Leg ook uit waarom je dat doet. Zo blijft de traditie overeind, en heb je meteen ook een kapstok om je verhaal aan op te hangen.  

‍

Dring niets op 

Een bier- of wijnverkoop brengt geld in het laatje, maar hou er rekening mee dat niet iedereen alcohol drinkt. Om medische redenen, of gewoon uit principe. Geefmensen zelf de keuze, en breid je assortiment uit met een alcoholvrij aperitief dat de nieuwsgierigheid én de smaakpapillen prikkelt. 

Wees creatief 

Tover je jeneverbar op de kerstmarkt om tot een volwaardige winterbar, waar je naast jenever ook warm appelsap met kaneel, een alcoholvrije glühwein of een kom hartverwarmende soep serveert. Soep is trouwens altijd een goed idee: je kunt ze makkelijk in grote hoeveelheden bereiden, en iedereen houdt ervan. 

‍

{{tip}} 

‍

Samen bewegen 

Organiseer een fiets- of wandeltocht, een dansinitiatie of een sponsorloop en hou deinstapdrempel laag. Zorg onderweg voor een verkwikkende hap en trakteer de winnaar op een fruitmand of een pakket gezonde snacks.  

Praat erover 

Gebruik je actie om een gesprek op gang te brengen over het belang van een gezonde levensstijl. Leg uit waarom je bepaalde keuzes hebt gemaakt en verwijs door naar de website van De Nieuwe Levensgenieter. Je vindt er zelf ook inspiratie om van je gezonde actie een succes te maken. 

‍

Heb je zelf een idee voor gezond actievoeren? Of heb je een succesvolle actie achter de rug en wil je ons daarover vertellen? Laat het ons weten!

‍

‍De Duitsers hebben er naar verluidt een uitdrukking voor: ‘Zwischen den Jahren’. Het slaat op die heerlijke periode tussen kerst en Nieuwjaar. Wanneer familie, lekker eten en cocoonen hoog op de agenda staan. Wanneer je steeds vergeet welke dag het nu weer precies is. En wanneer de restjes in de koelkast overvloedig zijn. Wat als we die tijd eens niet kruiden met kaneel, maar met een vleugje lichaamsbeweging? Let’s go!

1. Start de dag met een beweegroutine van 5 minuten

Nee, geen handstand of 50 sit-ups, gewoon haalbare oefeningen. Slechts 5 minuten? Dat zijn er per maand 155! Dus ga ervoor en maak ‘s ochtends je spieren wakker met enkele snelle oefeningen. Je vindt er honderden via YouTube (zoekwoorden: stretching, core stability, mobility routine, yoga, pilates ...). Wedden dat je niet alleen soepeler wordt, maar ook vrolijker?

2. Versterk je beenspieren terwijl je je tanden poetst

Multitask als een pro. Terwijl je je tanden poetst, laat je je tegen de muur zakken totdat het lijkt alsof je op een stoel zit. Het kost je 0 extra tijd, maar zorgt wel voor extra power in je benen.  

3. Te voet of met de fiets naar de winkel

Ook al liggen er overschotjes in de koelkast, wellicht moet je toch eens naar de supermarkt of bakker. Tip: neem de fiets of ga te voet en geniet van de winterse gezelligheid in de winkelstraten. Toch een auto nodig? Parkeer die dan eens wat verder van de deur.

4. Huishoudelijke to do’s? Ook daar zit beweging in!

Moet er nog afgestoft worden? Gedweild? Opgeruimd? Ideaal om je lijf in beweging te krijgen. Zet zeker je favoriete muziek op en laat je volledig gaan. 2025 starten met een proper huis: check! Het nuttige aan het aangename koppelen, heet dat dan.  

5. Loop de trap op en af terwijl je wacht op koffie of thee

Tijd voor een welverdiende kop koffie of thee? Ook daar kan je een beweegmoment van maken. Loop de trap eens op en af terwijl je wacht op je vieruurtje. Santé!  

6. Work-out tijdens reclame op tv

In de zetel beland en klaar om een serie te bingen? Misschien krijg je eerst wat reclame te slikken. Opnieuw een geknipt moment om je benen, armen of andere ledematen te strekken. Tip om in de sfeer te blijven: gewichtheffen met een zwaar cadeautje van onder de kerstboom!  

‍

7. Help een hondenbaasje

Heb je zelf geen hond? Misschien kan je wel een buur, vriend of familielid helpen met dat dagelijkse rondje. Een leuke wandeling voor jou en een mooi gebaar. Win-win!  

8. Bel, babbel of luister tijdens een wandeling

Een wandeling is goed, een wandeling met een gesprek nog beter. Doe een telefoontje terwijl je de buitenlucht opzoekt of nodig iemand uit om samen te stappen. Ook een idee: beluister een podcast! Meeslepende afleveringen genoeg.  

9. Sluit de dag feestelijk af

Stoelen en tafels aan de kant, muziek vollenbak. Want wie zegt dat je moet wachten tot oudejaarsavond om je dansschoenen aan te trekken?

‍

Veel beweegplezier!

‍

De feestdagen. Ze staan garant voor gezelligheid, maar ook voor uitdagingen. Wie zet zich aan tafel naast nonkel kletskous die vindt dat vroeger alles beter was? Hoe reageer je enthousiast op een cadeau waar je eigenlijk niet zo wild van bent? En vooral: wat serveer je?

Met dank aan jullie inspirerende ideeën via Instagram en onze nieuwsbrief, liet Smaakmaker Michaël Sels zijn culinaire fantasie de vrije loop. Resultaat: een feestmenu dat gezond én heerlijk bourgondisch is tegelijk. Zo wordt genieten nóg beter.

Voorgerecht: tartaar van rode biet met gerookte forel en geitenkaascrème

Een voorgerecht zet de toon, dus we beginnen meteen goed. Ruil het vlees van de klassieke tartaar voor rode biet. Een kleurrijke en gezonde blikvanger. Een feestje op je bord dat zelfs vleesliefhebbers meteen overtuigt!

Ingrediënten (voor 4 personen)

• 1 middelgrote rode biet (gekookt of geroosterd)
• 200 ml rodebietensap
• 75 g bulgur
• 1 sjalot, fijngehakt
• 1 el kappertjes, fijngehakt
• 1 el verse peterselie, fijngehakt
• 1 el balsamicoazijn
• 2 el olijfolie
• zout en peper, naar smaak

Voor de geitenkaascrème:

• 150 g zachte geitenkaas
• 1 tl citroensap
• 1 tl citroenrasp
• zout en peper, naar smaak
• 100 g gerookte forel, in stukjes

‍

Zo ga je aan de slag

1. kook de bulgur gaar in het rodebietensap en laat afkoelen.
2. snijd de gekookte of geroosterde bieten in kleine blokjes. Meng de bieten met de afgekoelde bulgur, sjalot, kappertjes, peterselie, balsamicoazijn, en olijfolie. Breng op smaak met zout en peper. Zet apart in de koelkast om de smaken te laten mengen.
3. voor de geitenkaascrème meng je in een kom de zachte geitenkaas met het citroensap en de citroenrasp. Klop het mengsel met een vork of garde tot het glad is. Breng op smaak met zout en peper.
4. gebruik een kookring (of doe het voorzichtig met een lepel) om een portie rodebietentartaar midden op het bord te dresseren, spuit bovenop enkele torentjes van geitenkaas en werk af met stukjes gerookte forel.  

‍

En wat drink je daarbij?

Begin je feestmaal licht en fris met een glas troebel appelsap, aangelengd met bruiswater. Deze combinatie geeft een delicate balans tussen zoet en sprankelend, perfect om de smaken van het voorgerecht te versterken.

Hoofdgerecht: zalm Wellington met pompoen en geroosterde rode ui

Bye bye 2024 én bye bye beef Wellington. Want als hoofdgerecht kiezen we voor een Engelse klassieker, maar dan met zalm. De asperges en het luchtig bladerdeegjasje maken het plaatje af.  

De geknipte side dish is hasselback-pompoen. Een bijgerecht dat even goed smaakt als het eruit ziet. Door de complexe naam (‘hasselback’) klinkt het misschien alsof je uren in de keuken moet staan, maar niets is minder waar. Hasselback is een eenvoudige handeling: inkepingen maken nét niet tot de bodem. Mooie schijfjes snijden dus. Je oven doet de rest!

Ingrediënten (voor 4 personen)

• 1 grote zalmfilet (ongeveer 450 g)
• 1 vel bladerdeeg
• 1 tl Dijonmosterd
• 1 ei
• 1 kleine butternutpompoen
• 2 el olijfolie
• 1 tl paprikapoeder
• 1 tl tijm (gedroogd of vers)
• 2 teentjes knoflook
• 4 rode uien, gehalveerd
• 150 g ricotta
• zout en peper, naar smaak   

Zo ga je aan de slag

1. verwarm de oven voor op 200°C.
2. halveer de flespompoen en verwijder de zaden. Leg de pompoen met het vruchtvlees naar onderen. Snijd de pompoen in dunne plakjes (niet volledig doorsnijden, zodat de vorm intact blijft; gebruik eventueel houten stokjes als geleider).
3. meng de olijfolie met paprikapoeder, tijm, knoflook, zout en peper. Bestrijk de pompoen met het mengsel.
4. leg de pompoen op een bakplaat, schil de ui en snij in 6 stukken en leg mee op de bakplaat en bak 35-40 minuten, of tot goudbruin en gaar.
5. rol het bladerdeeg uit. Plaats het stuk zalm in het midden van elk vel. Verdeel er een lepel mosterd over. Vouw het bladerdeeg rond de zalm en druk de randen goed dicht. Snijd overtollig deeg weg. Bestrijk met een losgeklopt ei.
6. bak de Wellington in de oven gedurende 20-25 minuten, tot het bladerdeeg goudbruin en krokant is.
7. klop de ricotta los, samen met peper en zout.
8. serveer een plak van de Wellington bovenop de ricottacrème samen met de gebrande ui en pompoen.

En wat drink je daarbij? 

Ga voor een sprankelende tonic met een schijfje limoen. De bittere en frisse tonen zorgen voor een verfijnde begeleiding bij je hoofdgerecht.

‍

Dessert: tiramisu met veenbessen en pure chocoladekrullen

Wat je niet krijgt: te veel zware kaas of alcohol. Wat je wel krijgt: fris fruit en een beetje kwark. Dit is het soort dessert dat perfect past bij de feestdagen. Makkelijk, maar elegant. En oh zo lekker. Wedden dat je gasten nog lang zullen napraten over deze klassieker met een twist?

Ingrediënten (voor 4 personen)

• 200 g mascarpone
• 100 g magere kwark (verse kaas)
• 300 g veenbessen
• 200 g fijne kristalsuiker
• 1 tl vanille-extract
• 1 kop sterke koffie (afgekoeld)
• 200 g langevingerkoekjes
• 50 g pure chocolade (minstens 70% cacao)

Zo ga je aan de slag

1. kook in een steelpan de veenbessen samen met 150g van de suiker voor 15 minuten, roer regelmatig door. Haal de pan van het vuur en laat afkoelen.
2. meng in een kom de mascarpone, de kwark met de overgebleven suiker en het vanille-extract tot een gladde crème.
3. doe de koffie in een diep bord, dompel de lange-vingerkoekjes erin en leg in een serveerschaal.
4. doe er een laag veenbessencompote bovenop, nadien een laag mascarponecrème en herhaal opnieuw.
5. schaaf met een dunschiller dunnen krullen zwarte chocolade bovenop het dessert.   

En wat drink je daarbij?

Een kopje koffie met een druppeltje kersensiroop geeft een warme, zachte zoetheid die perfect aansluit bij het dessert - een smaakvolle harmonie voor echte fijnproevers.

‍

{{tip}}

‍

We kennen allemaal de jaarlijkse stoelendans die ons van feesttafel naar feesttafel voert. En die ons vaak achterlaat met een zware maag én licht schuldgevoel. Wat als we die tafels van vermenigvuldiging nu eens inruilen voor een menu dat tegelijk bourgondisch lekker en gezond is? Ilse D’Hooghe is als chef en culinair redactrice al 17 jaar specialist in de materie. Ilse: ‘De tijden van rijkelijke roomsauzen en kilo’s boter zijn voorbij. Een feestmenu hoeft niet zwaar te zijn.’  Lees mee hoe we van aperitief tot toetje een mooie traditie nieuw leven inblazen.

‍

{{tip}}

‍

Alle begin is makkelijk

Tijdens de feesten is het geluid van ploppende kurken vaak het startschot van de avond. Misschien ben je de opdeling bubbels voor de groten en fruitsap voor de kleintjes wel beu en wil je iedereen een feestelijk glas in handen stoppen. Dan brengt een mocktail redding. Ilse: ‘Je kan ze smaak en diepgang geven dankzij kruiden en specerijen zoals gember en kaneel, zonder er een suikerbom van te maken.’

‍

'De tijden van rijkelijke roomsauzen en kilo’s boter zijn voorbij. Een feestmenu hoeft niet zwaar te zijn.'

Ilse D'Hooghe

‍

En daar hoeft het niet bij te stoppen. Kan je wel een conversation starter gebruiken of geef je de avond graag een creatieve twist? Geef dan je mocktail dan een originele naam. Veuve-Prik-Eau bijvoorbeeld of de Aperi-Dief? Vul kommetjes met druiven, sterfruit, kaneel en schijfjes sinaasappel en laat de gasten zelf voor de finishing touch van hun aperitief zorgen. En vergeet er geen snoepgroenten, hummus met crackers bijvoorbeeld, wat olijven en pure noten bij te zetten.  

Je kunt ook je eigen drankkaart maken. Weer de bubbels, wijn en bieren niet per se van het menu maar geef de alcoholvrije versies een ereplaats bovenaan. Een beetje positieve discriminatie is gezond!

‍

Niet veel soeps, dat eerste gerecht? Wacht maar

Als groentenfan pleit Ilse al jaren voor de herwaardering van soep. ‘Er is zoveel meer in soepland dan minestrones en aspergesoep. Neem nu een miso-gembersoep met oesterzwammen en paksoi, een preisoep met gesmolten brie of een knolseldersoep met geroosterde rode ui, gerookte heilbot en rodebietballetjes.’  

Mooi meegenomen is natuurlijk dat je je feestsoep perfect de dag ervoor kan maken. Zo heb je de dag zelf meer tijd voor al het andere werk. ‘Bij soep hoort voor veel mensen ook brood. Zuurdesem is geen must. Voor volkoren(spelt)brood zou ik wél zeker gaan. Het is veel gezonder dan gewoon brood’, geeft Ilse nog mee.

De Geweldige Groenten

Rood vlees was vaak het gerecht waarrond alles draaide, maar er zijn genoeg redenen – denk ‘klimaat’, denk ‘gezondheid’ –  om voor wit vlees zoals kalkoen of parelhoen te gaan. Durf ook groenten een hoofdrol geven. Het is Ilse D’Hooghes stokpaardje: ‘Groenten hebben een andere dimensie gekregen door het enorme aanbod tegenwoordig. En nieuwe bereidingswijzes. Dankzij koks als Ottolenghi heeft de banale bloemkool bijvoorbeeld een echte comeback gemaakt. Als kind was ik geen fan van die rare geur en de obligate kaassaus. Maar als je een bloemkool in de oven zet, hem besprenkelt met olie, noten en kruiden en daarna serveert met een heerlijke yoghurtsaus, krijg je een heel ander verhaal. Da’s maar het topje van de ijsberg. Er zijn ook een pak mogelijkheden met de vele soorten paddenstoelen die je nu overal vindt. Een echte culinaire smaakmaker. Uitproberen maar!’  

‘Dankzij koks als Ottolenghi heeft de banale bloemkool een comeback gemaakt. In de oven, besprenkeld met olie, noten en kruiden en daarbij yoghurtsaus... Heerlijk!’

Ilse D'Hooghe

Geen diner zonder sausje? Geen probleem

Er zijn heel veel mensen die graag een saus hebben bij alles wat ze eten. Ze zullen dat zelf misschien een ‘guilty pleasure’ noemen, maar eigenlijk is daar geen enkele reden toe. Je kan volgens Ilse de heerlijkste sauzen maken zonder direct naar de mayonaisepot te grijpen. ‘Gezondere sauzen kunnen net zo smaakvol zijn als de klassieke versies. Je kan bijvoorbeeld een pompoen of een paprika na het roosteren gewoon mixen met bouillon, een beetje lichte room én de nodige kruiden en je krijgt een zalige saus voor de hele tafel.’ Maak verschillende sauzen met opvallende kleuren, dan vindt iedereen zeker iets wat hij daarna thuis zal willen proberen.

‍

Zeg ‘ja’ tegen de zoete hap

Niemand zegt graag nee tegen een dessert en dat ligt vaak aan de lokroep van de suiker. ‘Probeer het liefst lichte, zoete hapjes in plaats van een suikerbom’, stelt Ilse voor. 'Een goed voorbeeld is een appeldessertje, waarbij je simpelweg een halve appel ontpit, in schijfjes snijdt en in de oven laat garen met een klein beetje suiker, amandelschilfers en wat zoute boter. Het is even onweerstaanbaar als z’n veel zoetere varianten maar lichter verteerbaar. Of kies voor vers fruit met een dip van Griekse yoghurt en honing.'

‍

Je merkt het, als we de tafel en de avond opvrolijken met onverwachte appetizers, drinkverrassingen, gezonde bordjes en een beetje beweging, maken we misschien wel een nieuwe traditie: van de avond en het leven genieten zonder er veel bij in te schieten.

‍

Smakelijk!

‍

{{newsletter}}